ویلای چوبی
عایق بودن چوب در برابر رطوبت و حرارت مزیتی است که باعث میشود چوب یکی از محبوب‌ترین مصالح برای ساختن خانه‌های چوبی باشد. این ویژگی باعث میشود که خانه‌های ساخته شده با چوب در زمستان دارای هوای متعادل و دلچسبی از لحاظ گرما باشند و در تابستان نیز از ورود گرمای بیرون به درون خانه جلوگیری نماید.
چوب به دلیل خواص سلولی خود در فصل سرد عایق گرمای داخل خانه بوده و در فصل گرم نیز فضای درونی را خنک‌تر نگه داشته و اجازه تبادل دمایی زیادی را با فضای بیرونی نمی‌دهد. چنین ویژگی‌ای باعث میشود که سرانه مصرف انرژی در خانه‌های ساخته شده از چوب کاهش پیدا کند.
از آنجایی که برای ساخت این نوع از خانه‌ها صرفاً از یک نوع مصالح استفاده میشود، می‌توان گفت برای تولید مصالح و در هنگام ساخت، نیازی به استفاده از مصالح و روش‌های ساختی که موجب آلودگی محیط‌زیست میشوند خبری نخواهد بود. علاوه بر اینکه میزان دی‌اکسید کربن برای ساخت و استفاده از این ساختمان‌ها پایین است باید به ضایعات و باقی‌مانده مصالح آنها نیز اشاره کرد که به راحتی قابل بازیابی و استفاده مجدد هستند و آلودگی زیست‌محیطی نیز ایجاد نمی‌کنند.
حال سوالی که ممکن است در مورد ویلای چوبی و نحوه ساخت آن پیش بیاید این است که اگر مصالح ساخت ویلا، چوب درخت است چطور می‌توان ادعا کرد که یک خانه چوبی دوستدار محیط‌زیست است؟ مگر این‌گونه نیست که برای ساختن ویلاهای چوبی نیاز است که درختان زیادی قطع شوند؟
در جواب این پرسش‌ها و ابهامات باید اشاره کنیم که چوب‌ها و الوارهایی که برای این کار استفاده میکنند را از خارج کشور وارد کرده و کاملاً مطمئن هستند که این چوب‌ها از جنگل‌های مصنوعی و منابع تجدید پذیر برداشت میشوند.
مزیت دیگری که ساخت این خانه‌ها دارد مقرون‌به‌صرفه بودن و پایین بودن هزینه‌ی ساخت آنها است. بسیاری از افراد ذهنیت اشتباهی در مورد هزینه ساختن خانه‌های چوبی دارند و گمان میکنند که این کار بسیار پرهزینه بوده و اصطلاحاً عملی لوکس محسوب میشود. در صورتی که این گونه نبوده و می‌توان گفت مبلغی که برای بنا کردن این خانه‌ها صرف میشود با مبلغی که برای ساختمان‌های دیگر از قبیل بتونی و فولادی انجام میشود، تقریباً برابر خواهد بود.
به دلیل اینکه الوارهای چوب در مقایسه با بتون و فولاد و دیگر مصالحی که از آنها در صنعت ساختمان‌سازی استفاده میشود، سبک‌تر هستند، کار نقل‌وانتقال مصالح برای ساخت ویلا بسیار آسان‌تر از این ساختمان‌ها بوده و همچنین وزن نهایی یک خانه چوبی در مقایسه با خانه‌هایی که با مصالح دیگر ساخته میشوند بسیار سبک‌تر خواهد بود.
ویژگی‌های چوب مورد استفاده در ویلاهای چوبی
یکی از مهمترین ویژگی‌هایی که چوب‌های مورد استفاده در ساخت و ساز ویلای چوبی دارد مقاومت آن در برابر آفات و حشرات مختلف است. همه ما گمان می‌کنیم که چوب ماده‌ای است که به مرور دچار پوسیدگی شده و حمله حشرات به آن منجر به ضعیف‌تر شدنش میشود در حالی که چوب‌های مورد استفاده در ساخت ویلا به دلیل فرآیندهایی که روی آنها انجام میشود، دچار چنین مشکلی نشده و بعضاً عمر طولانی‌تری نسبت به مصالحی مثل بتون و فولاد نیز خواهند داشت. در ضمن پوسیدگی‌های قارچی نیز نمی‌تواند روی مقاومت و کارایی این مصالح منحصربه‌فرد تاثیر زیادی بگذارد. باید دانست استحکام و چگالی چوب است که استحکام کلی ویلا چوبی را تعیین میکند.
اصلاح حرارتی که در درون کارخانه فراوری روی الوار صورت می‌گیرد علاوه بر فراهم کردن خاصیت ضد آب بودن برای این چوب‌ها منجر به این میشود که آن دسته از مواد طبیعی قندی که در هر چوب وجود دارد و مورد علاقه حشرات و آفات است، تبدیل به منابعی غیر غذایی و غیر قندی شده و برای حشرات جذابیت و کارایی نداشته باشد.
این چوب‌ها و الوارها قبل از اینکه در فرآیند ساخت ویلا مورد استفاده قرار بگیرند در کارخانه مورد فرآوری قرار می‌گیرند بعد از این کارمتخصصان آنها را با مواد ضد آتش کاور میکنند تا از نفوذ حریق به الوارها جلوگیری کنند. کارشناسان در این سیستم تمام مصالح چوبی را با مصالحی نسوز می‌پوشانند.
همچنین استفاده از تخته گچی به عنوان لایه محافظ در برابر آتش نیز در این ساختمان‌ها باید انجام بشود و تمام سطوح دیوارها و سقف‌ها نیز با این تخته‌ها پوشش داده شوند.
در مورد این مزیت خانه چوبی حتماً باید یادآور شویم که سازنده هیچ بنایی هیچ وقت نمی‌تواند ادعا کند ساختمان ساخته شده توسط او ضد زلزله است زیرا با افزایش هر ریشتر به درجه زلزله، میزان تخریبگری این حادثه طبیعی بیشتر خواهد شد و با وجود چنین موضوعی هیچ ساختمانی از شر زلزله در امان نخواهد بود.
با توجه به این موضوع باید گفت ساختمان‌هایی که نکات ایمنی و فنی و مهندسی در ساخت آنها رعایت شده باشد صرفاً می‌توانند در صورت شدید بودن زلزله فرصت فرار بیشتری را برای اعضا خانه فراهم کنند. با توجه به این توضیحات و در نظر گرفتن این احتمالات ویلاهای چوبی را می‌توان جزو دسته‌ی خانه‌هایی با مقاومت بالا در برابر زلزله در نظر گرفت. به دلیل مصالح سبکی که در ساخت ویلا استفاده میشود امکان خطر و آسیب‌دیدگی در این ساختمان‌ها در زمان بروز حوادث این‌چنینی کمتر از ساختمان‌های ساخته شده با مصالح دیگر است.
خاصیت ضد آب بودن ویلای چوبی کاملاً درست است درست است که چوب در حالت طبیعی عنصری متخلخل و نفوذپذیر به حساب میآید ولی با توجه به فرآوری این محصول در کارخانه می‌توان خاصیت ضد آب بودن را به آن بخشید.
در کارخانه‌های فرآوری چوب الوار را اصطلاحاً خشک میکنند و رطوبت موجود در آنها را تا حد امکان پایین می‌آورند. 6 تا 10 درصد میزان رطوبتی است که در یک الوار خشک و فرآوری شد در کارخانه وجود خواهد داشت.
الوارهایی که در کارخانه فرآوری چوب وارد میشوند توسط گرما و بخار آب مورد اصلاح حرارتی قرار گرفته و این کار باعث میشود که الوارها بخشی از رطوبت خود را از دست بدهند. آب‌گریزی و نفوذ ناپذیر شدن ویژگی‌هایی است که با اصلاح حرارتی به الوار اضافه خواهد شد. به همین خاطر است که الوار استفاده شده در بخش خارجی یک ویلا چوبی نیز خاصیت ضد آب پیدا میکند. به چنین چوب‌هایی اصطلاحاً «ترمو» یا «ترمو وود» گفته میشود که عموماً هم برای بخش نمای بیرونی یک ویلا چوبی، کفپوش‌ها، ساخت ایوان و ساخت عرشه بنا مورداستفاده قرار می‌گیرند.
از آنجایی که چوب ماده‌ای است که در برابر فرایند شیمیایی اکسیداسیون مقاوم است، بر خلاف آهن و فولاد، زنگ نمی‌زند و به همین دلیل عمر طولانی‌تری نسبت به این مواد خواهد داشت. این عامل منجر به این میشود که در کل کارهای مربوط به تعمیرات و مرمت در این ساختمان‌ها کمتر پیش بیاید و هزینه نگهداری آنها نیز کاهش پیدا کند.
همان‌طور که اکثر ما می‌دانیم چوب یکی از موادی است که نسبت به جریان الکتریسیته نارسانا بوده و این جریان را از خود عبور نمی‌دهد. به همین دلیل می‌توان گفت که زندگی در ساختمان‌های چوبی به نسبت دیگر ساختمان‌ها از ایمنی بیشتری برخوردار است. این ایمنی هم در مورد حوادث طبیعی نظیر رعد و برق و هم در مورد حوادث مربوط به سیستم برق شهری صادق است.
چوب به دلیل ویژگی‌هایی که دارد حس آرامش را درون فضای منزل برقرار می‌سازد. این مزیت باعث میشود که بسیار از افراد از حضور و زندگی در یک خانه چوبی لذت ببرند و روحیه آنها بهتر و مثبت‌تر شود.
تنوع رنگی بالایی که چوب‌ها دارند و باز بودن دست طراحان برای یک طراحی داخلی زیبا نیز باعث میشود فضای داخلی و دکور ویلاهای چوبی نیز بسیار شیک و لوکس شده و جلوه بی‌نظیری داشته باشد.
یکی از دلایلی که بسیاری از سازهای موسیقی ساخته شده از چوب هستند، آکوستیک بودن چوب است. یا برگزاری کنسرت‌های موسیقی در سالن‌هایی که دارای دیوارهای چوبی هستند نیز به همین خاصیت آکوستیک بودن آنها مربوط است. جذب شدن صدا به چوب باعث ایجاد سر و صدای کمتر در محیط داخل و همچنین ورود کمتر آلودگی‌های صوتی از خارج بنا به داخل آن میشود.
با توجه به چنین ویژگی‌هایی استفاده از مصالحی مثل چوب در ساخت یک بنا موجب میشود که آرامش و سکوت مطلوبی برای ساکنان آن ساختمان فراهم شود.
مزیت مهمی دیگر که این دسته از ساختمان‌ها دارند این است که می‌توان آنها را در انواع و اقسام شرایط اقلیمی و آب و هوایی بنا کرد. از نقاط کوهستانی و برف‌خیز گرفته تا مناطق مرطوب شمال کشور و حتی مناطق گرم و خشک مرکز و جنوب کشور مکان‌هایی هستند که امکان ساخت ویلا با چوب در آنها وجود دارد. انجام چنین کاری فقط نیاز دارد که فرد یا شرکت سازنده پیش‌بینی‌های اقلیمی و آب و هوایی را در طراحی و نقشه ساختمان و موارد دیگر مربوط به بنای چوبی رعایت کند.
تولید و ساخت سریع ویلای چوبی
ویژگی مثبت دیگری که برای ویلاهای چوبی باید بیان کرد تولید سریع و ساخت آسان آنها است. زمانی که برای شروع به کار تا تحویل نهایی پروژه در نظر گرفته میشود عموماً بین دو ماه و نیم تا نهایتاً پنج ماه است و این دوره زمانی در مقایسه با زمانی که صرف ساختن بناهای فولادی، بتونی، آجری و یا هر ساختمان غیر چوبی دیگری میشود، بسیار کوتاه و مقرون‌به‌صرفه است.
الوارهای مورد استفاده برای بنا کردن یک خانه چوبی ابتدا در کارخانه به قطعات مورد نیاز پلان معماری بنای مد نظر تبدیل میشوند و سپس این قطعات به محل سایت پروژه منتقل شده و در آنجا کار نصب و مونتاژ آنها توسط متخصصین صورت می‌گیرد.
در ضمن لازم به ذکر است که این ساختمان‌ها قابلیت بازسازی و نوسازی را نیز دارا هستند و از این جهت نیز مالکان آنها می‌توانند مطمئن باشند که در کمترین زمان ممکن ویلا چوبی آنها بازسازی یا نوسازی خواهد شد.
معایب ساختمان‌های چوبی
برخی از افراد با گفتاری اغراق‌آمیز بیان میکنند که بناهای ساخته شده از چوب هیچ‌گونه ایراد یا محدودیتی ندارند در حالی که این گونه نبوده و این بناها هم دچار محدودیت‌هایی هستند. مورد اول این است که ساخت ویلا از چوب نیاز به نیروی متخصص دارد و نمی‌توان با کارگران ساختمانی عادی که در کار ساخت و ساز ساختمان‌های بتونی و فولادی هستند یک ساختمان چوبی را نیز بنا کرد.
محدودیت دیگری که ساختمان‌های ساخته شده با چوب دارند این است که تعداد طبقاتی که می‌توان این بناها را بالا برد محدود بوده و در واقع نمی‌توان یک خانه چوبی چند طبقه ساخت. در حالی که بناهای بتونی و فولادی با چنین محدودیتی مواجه نخواهند بود. حداکثر میزان طبقه‌ای که می‌توان برای یک ویلا چوبی در نظر گفت 3 طبقه خواهد بود.
معضل دیگری که ممکن است گریبانگیر این بناها شود مربوط به محدودیتهای آنها نیست بلکه مربوط به غیرحرفه‌ای کار کردن سازنده خواهد بود. این مشکل هم، آتش‌سوزی و قابل اشتعال بودن این ساختمان‌ها است. البته در حالت عادی ویلاهای چوبی باید ضد اشتعال باشند که تمامی ویلاهای ساخته شده این ویژگی را دارند ولی آن دسته از سازندگانی که این موارد را رعایت نمی‌کنند ممکن است ساختمانی را تحویل بدهند که در آنها موارد ایمنی مربوط به ضد آتش بودن ساختمان رعایت نشده باشد.
مراحل مختلف ساختن ویلا چوبی به طور کلی به فونداسیون، جزییات دیواره، پوشش خارجی سقف و رنگ‌های محافظتی دسته‌بندی میشود.
بعد از اجرای فونداسیون و پی‌ریزی رَج اول چوب را روی فونداسیون یا پِی باید قرار داد. سپس مابقی دیوارها تا زیر سقف را باید اجرا کرد. بعد از آن تیر ریزی سقف اول انجام میشود. اجرا کردن کفپوش طبقه دوم گام بعدی خواهد بود در صورتی که ویلای چوبی دو طبقه باشد. بعد از آن دیوارهای طبقه دوم باید اجرا شوند. تیر ریزی طبقه دوم گام بعدی و بعد لمبه‌کوبی سقف طبقه دوم انجام میشود. اجرا کردن عایق سقف و بعد سیم‌کشی، لوله‌کشی و نصب کلید و پریز گام‌های بعدی هستند. در نهایت نیز نصب کردن در و پنجره و رنگ زدن سازه مرحله آخر خواهد بود.
عوامل تاثیرگذار بر قیمت ویلای چوبی
چهار عامل کلی و مهم هستند که بر قیمت تمام شده یک ویلا چوبی تاثیر می‌گذارند.
نقشه و پلان
محل اجرا
سیستم سازهای
امکانات داخلی
نقشه و پلان
متراژ ساختمان، تعداد طبقات آن، تعداد اتاق‌ها، سرویس‌های بهداشتی، قطر دیوارها، ارتفاع دیوارها، میزان بازشوها (در و پنجره‌ها) عواملی هستند که در بخش طراحی و نقشه و پلان خانه چوبی بر کاهش یا افزایش هزینه‌ها اثرگذار هستند.
محاسباتی که باید در طراحی اسکلت یک ساختمان چوبی مد نظر مهندسین طراح باشد مواردی مثل مقاومت در برابر برف، باد، زلزله، انواع بارهای زنده و مرده وارد شده به ساختمان را شامل میشود.
رعایت کردن فاصله ستون‌های باربر این ساختمان و ضخامت ورق ستون‌ها و نوع ستون‌ها و تیرها نیز حتماً باید در این مرحله مد نظر باشد.
مشخص کردن مسیر انتقال تاسیسات مکانیکی ساختمان شامل آب گرم و سرد، لوله‌های گاز، سیم‌های برق نیز باید در همین مرحله انجام بگیرد.
محل اجرای سازه
دور بودن محل اجرای پروژه از مراکز اداری، اقتصادی و جمعیتی، میزان دسترسی به امکانات، مسیر دسترسی به سایت، انشعاباتی که در آن محل وجود دارند، وجود داشتن کارگر بومی نیز از جمله مولفه‌هایی هستند که می‌توانند قیمت تمام شده ساختن ویلاهای چوبی را تحت تاثیر قرار بدهند.
سیستم سازهای
سیستم سازهای مورد انتخاب برای ساخت بنای چوبی می‌تواند مقدار چوبی که به عنوان مصالح اصلی در ساخت آن مصرف میشود را تعیین کند. برای مثال اگر ساختمان الواری باشد یا یک کلبه اسکلت‌دار باشد، در میزان مصرف چوب آن بسیار تاثیرگذار خواهد بود.
امکانات داخلی ویلای چوبی
می‌توان این مرحله را نازک‌کاری نیز نام نهاد. ساخت و نصب درها، پنجره‌ها، رنگ‌آمیزی، لوله‌کشی، سیم‌کشی، نصب کفپوش‌ها، عایق‌کاری سقف، نصب شیرآلات، نصب کاشی و سرامیک و مواردی از این دست را می‌توان جزو امکانات داخلی هر بنایی به شمار آورد.
آیا استفاده از تاسیسات در بناهای چوبی محدودیتی دارد؟
در این مورد باید اشاره کرد که هیچ گونه محدودیتی در استفاده از تاسیسات در ساختمان‌های چوبی وجود ندارد. بعضی از افراد تصور میکنند به دلیل نوع مصالح استفاده شده در این بناها که چوب است، ممکن است ایجاد برخی از تاسیسات به خصوص تاسیسات گرمایشی در آنها احتمال خطراتی مثل آتش‌سوزی را بالاتر ببرد. در حالی که این گونه نبوده و اشخاص می‌توانند از انواع بخاری گازی، رادیاتور، شومینه و هر مورد دیگری برای گرمایش خانه چوبی استفاده کنند.
باید اشاره کرد که مسیر عبور لوله‌های آب یا گاز در فضای داخلی این بناها از داخل دیوارها خواهد بود و با این ترفند از نظر زیبایی فضای داخلی نیز هیچ موردی برای بنا به وجود نخواهد آمد.
الزاماتی که باید رعایت شوند
در صورتی که فرایند ساخت ویلای خود را به فرد یا شرکتی واگذار میکنید باید بدانید که ساختن ویلا چوبی نیازمند رعایت کردن یک سری الزامات است که اگر این موارد رعایت نشوند، خانه ساخته شده غیراستاندارد بوده داشتن سیستم اعلام حریق اولین نمونه از این الزامات در بنا کردن ویلا چوبی است.
داشتن سیستم آتش‌نشانی مورد اجباریِ بعدی و برق‌کشی استاندارد مطابق با نوع بنای این ساختمان‌ها دیگر موردی است که رعایت کردن آن از جانب سازنده امری ضروری است.
اینکه یک ویلای چوبی عایق رطوبت باشد و مقامت آن نیز اندازه گرفته شده باشد هم از بدیهیات و الزامات این ساختمان‌ها است.
اسکلت سازه نیز باید دقیق محاسبه شده باشد. هر کدام از این اصول فیزیک ساختمان که به درستی اجرا نشود می‌تواند کاربری بنا را با اشکال مواجه کند.
